Οι
Αποκριές ή το Καρναβάλι όπως είναι γνωστό σε όλους μας, είναι μια περίοδος
διασκεδάσεων Διονυσιακής μάλλον Ελευθεριότητος
(= παρεκκλίσεις από την Ηθική). Αρχικά αυτές οι διασκεδάσεις ήσαν
αφιερωμένες στο Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς με τις
Ρωμαϊκές Καλένδες (Νουμηνίες = Νεομηνίες = περίοδοι νέας Σελήνης ),
και τους Βυζαντινούς «Καλικάντζαρους
(= Δαιμονικά πλάσματα της Νεοελληνικής λαϊκής Μυθολογίας» ). Τούτο φαίνεται
από το γεγονός, ότι σε πολλά μέρη της Μακεδονίας, και όχι μόνον, παρατηρούνται
τέτοιες Καρναβαλικές εκδηλώσεις κατά την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων
και της Πρωτοχρονιάς. ( ΘΗΕ. τόμ. 2ος, σελ. 1098-1105 ).
Οι
εκδηλώσεις αυτές είναι κατάλοιπα μάλλον των Διονυσιακών
χρόνων. Τα παλιά αυτά ειδωλολατρικά έθιμα συνεχίστηκαν με τα Ρωμαϊκά «Λουπερκάλια (=εορτές προς τιμήν του
μυθικού θεού Lupercus,
προστάτη των κοπαδιών από τους λύκους ), και τα Ελληνικά «Ανθεστήρια (= τριήμερη μεγάλη εορτή των ανθέων προς τιμήν του
Διονύσου στην Αθήνα)». Ο λαός μας ( όπως και οι ξένες Χώρες ), γιορτάζει τις
Αποκριές ή το Καρναβάλι με ειδωλολατρική Διονυσιακή ελευθεριότητα, ως να
επρόκειτο για διάλειμμα ανάμεσα στην έντονη Χριστιανική λατρεία του
Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων και την κατανυκτική περίοδο της Μεγάλης
Τεσσαρακοστής, που ακολουθεί.
Τις
γιορταστικές αυτές εκδηλώσεις μπορούμε να τις
χωρίσουμε: α.-) Σε φαγητά (Κρέας,
Γάλατα, κλπ. ). β.-) Σε μεταμφιέσεις
από αρχαίες λατρείες, όπου κρύβονται τα πρόσωπα. Η συνήθεια αυτή είχε ως σκοπό
να αποκρύψει τo πρόσωπο, και να δώσει την ελευθερία της διασκέδασης, γ'.-) Σε άσεμνους χορούς και τραγούδια.
Σε άσεμνες ενδυμασίες και ξεγυμνώματα. Οι μεταμφιεσμένοι αποκαλούνται γενικά «Μασκαράδες»
και παίρνουν διάφορες μορφές. (Νεόνυμφων, Γενίτσαρων, Κουμπάρων, Αραπάδων.
Ζώων, Σατανάδων, κλπ, ), και πραγματοποιούν διάφορες Καρναβαλικές πομπές με
ιδιαίτερη λαμπρότητα.
Ένα
άλλο σημαδιακό Καρναβαλικό λαϊκό έθιμο που συνοδεύει
συνήθως τις ημέρες της Αποκριάς των τριών εβδομάδων έως και την Καθαρά Δευτέρα,
είναι και οι καθαρτικές «Φωτιές» της
Καθαράς Δευτέρας έν όψει της
μεταβατικής εποχής της κατανυκτικής περιόδου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Έτσι
λοιπόν, ο λαός εκμεταλλεύτηκε τελικά αυτές τις
ελευθεριότητες των Διονυσιακών εκδηλώσεων, και έκτοτε έχει πυκνώσει και πυκνώνει
συνεχώς αυτές τις εκδηλώσεις, που τις μπλέκει και με ξενόφερτες απαράδεκτες
εκδηλώσεις και συνήθειες, ιδίως τις δύο εβδομάδες των Απόκρεω και της Τυρινής
του Τριωδίου παίρνοντας και μια ημέρα ακόμη από την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, την « Καθαρά Δευτέρα ».
Η
Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αγνοεί αυτή την πραγματικότητα, και
τους κινδύνους που εγκυμονούν αυτές τις ημέρες των ανεξέλεγκτων Διονυσιακών
ελευθεριοτήτων. Ως Φιλόστοργος
Μητέρα, η Εκκλησία του Ιησού Χριστού, παρακολουθεί προσεκτικά τις εκδηλώσεις αυτές,
και τις αντιμετωπίζει με παράλληλες κατανυκτικές Ακολουθίες, ώστε να συγκρατήσει
τους πιστούς Της, και να τους προφυλάξει από του να ξεπεράσουν τα όρια, και να
παρασυρθούν σε εφάμαρτες ακρότητες.
Οι
συνήθειες αυτές που γίνονται τα Χριστούγεννα και την
Πρωτοχρονιά στη Χώρα μας ( στις Βόρειες ιδίως επαρχίες: Θεσσαλίας, Μακεδονίας, Θράκης και τον Πόντο ), αλλά και των δύο Κυριακών των Απόκρεω και της Τυρινής του Τριωδίου, δεν είναι καθόλου Χριστιανικές είναι
καθαρώς Ειδωλολατρικά κατάλοιπα. Όμως,
είναι οι Εθνικές μας ρίζες, και για το λόγο αυτό η Ορθόδοξη Εκκλησία μας, με μεγάλη
διακριτικότητα, τις ανέχεται και τις, προσπερνά απαρατήρητα, προτάσσοντας αντ'
αυτών στους πιστούς, κατάλληλες πνευματικές κατανυκτικές Ακολουθίες, και με κείμενα
μετανοίας προσπαθεί να τους συγκεντρώσει και πάλι στους Ιερούς Ναούς, για να
τους μεταφέρει στο πνεύμα και στο νόημα της περιόδου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής,
που ευθύς αμέσως ακολουθεί.
Δυστυχώς, ζούμε σε μια εποχή πολύπλευρα γιγαντούμενης Ειδωλολατρίας, που θέλει να γίνει κυρίαρχη όχι
μόνον της ζωής μας, αλλά και της αθάνατης ψυχής μας. Παρίσταται λοιπόν μεγάλη
ανάγκη να αντισταθούμε, γενναίως, αποδυόμενοι σε σκληρούς και θυσιαστικούς, αν
παραστεί ανάγκη, αγώνες, «μαθητείας και
διδασκαλίας πάντων όσων Εκείνος ενετείλατο ημίν » ( Ματθ, 28,18-20 ). Να αποδυθούμε σε αγώνες
για να κρατήσουμε ανόθευτη την Ορθόδοξη Πίστη μας, τις Ελλην/Ορθόδοξες Παραδόσεις μας και τα ιδανικά της ένδοξης Φυλής
μας, εν όψει της επερχόμενης βαρβαρότητας από την πολύπλευρη Παγκοσμιοποίηση,
που απεργάζονται ντόπιες και σκότιες ξένες διεθνείς δυνάμεις συνεπικουρούμενες,
δυστυχώς, από ανάξιους της αποστολής τους Ταγούς της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, « ανθρώπους πονηρούς και γόητας προκύπτοντας επί το χείρον, πλανώντες και πλανώμενοι» (Β' Τιμ. 3,13 ). Ταγοί της
Ορθοδόξου Εκκλησίας μας επιλήσμονες και ανάξιοι της αποστολής τους, οι οποίοι«
εισήλθαν εις την αυλήν των προβάτων ουχί
δια της θύρας, αλλά αναβαίντες αλλαχόθεν ...
κλέπτες και ληστές ... που ου μέλει
αυτούς περί των προβάτων ... ». ( Ιωάν. 10,3-13 ). Λύκοι που λυμαίνονται την Εκκλησία Εκείνου. «ήν
περιεποιπήσατο δια του αίματος του ιδίου » (Πράξ. 20,28)
ΠΡΟΣΟΧΗ μεγάλη, αδελφοί μου, στις διασκεδάσεις
μας και στις μετακινήσεις μας, και καλή χρήση της Νηστείας της Σαρακοστής, αφ' ενός μεν για την υγεία μας
«κατ' άμφω («στο σώμα και στο πνεύμα» ),
και αφ' ετέρου για την εκπλήρωση του σκοπού της Νηστείας, ήτοι: Της απαλλαγής
μας από τα πάθη μας, αλλά και της Φιλανθρωπίας μας προς τον οποιονδήποτε
πάσχοντα αδελφό μας.
Πρεσβύτερος ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΚΟΛΛΑΣ
Ορθόδοξος Θεολόγος - Εκκλ/κός
Συνήγορος
Επ/μος πρ/δρος Συνδέσμου
Κληρικών Ελλάδος
